- Konu Başlıkları
- Gaslighting ve Duygusal Manipülasyon
- İlişkilerde Gizli Tehlike “Duygusal Manipülasyon”
- İlişkilerde Manipülasyonu Nasıl Fark Edebiliriz?
- Suçluluk Yükleme
- İlişkiye Bağlılık Üzerinden Baskı Kurma
- Kendini Acındırma
- Sevgi Maskesinin Ardındaki Tehlike
Gaslighting ve Duygusal Manipülasyon
Gaslighting: Gerçeklik algınızı sorgulatan bir manipülasyon tekniğidir. Hayatımızdaki bazı ilişkiler, farkında bile olmadan bizi kendi doğrularımızdan şüphe etmeye iter. İşte bu, gaslighting olarak bilinen duygusal manipülasyonun en yaygın ve sinsi şeklidir. İster bir sevgili, eş, ebeveyn, ister bir kardeş olsun, gaslighting uygulayıcısının temel amacı, kendi çıkarlarını gözeterek sizin gerçeklik algınızı sarsmaktır.
Örneğin, "Bir danışanım, sürekli partnerinin 'Bunu hiç söylemedim, yanlış hatırlıyorsun' demesinden dolayı kendisinden şüphe etmeye başlamıştı. Bu durum zamanla onun öz güvenini tamamen zedeledi.". Ancak, bu tür ifadeler sıkça tekrarlanırsa, kendi hafızanıza olan güveninizi sorgulamaya başlayabilirsiniz. İşte bu, gaslighting'in bir numaralı işaretidir: kafa karışıklığı yaratmak ve zihninizde şüphe uyandırmak.
Gaslighting her zaman iki kişi arasında bir dinamiği barındırır. Bir yanda gerçekliği kendi çıkarlarına göre şekillendiren manipülatör vardır. Diğer yanda ise ilişkiyi korumak adına bu manipülasyona teslim olmaya meyilli bir kişi. Örneğin, bir sevgili, sizin sürekli abarttığınızı ya da aşırı hassas olduğunuzu iddia ederek sorunları görmezden gelebilir. Zamanla, bu iddialara inanır ve kendi duygusal tepkilerinizi bile sorgulamaya başlarsınız.
[widget-132]
Bu tür manipülasyon, sadece bireysel özgüveni değil, aynı zamanda kişinin ilişkilerdeki konumunu da sarsar. Çünkü gaslighting, bir ilişkinin temel taşlarından biri olan güveni yavaş yavaş yok eder. Kendinizi sürekli savunmak ve doğrularınızı kanıtlamak zorunda kalırsanız, bu ilişki sizi tüketir ve manipülatörün kontrol alanına hapseder.
Gaslighting’i fark etmek, onu aşmanın ilk adımıdır. Fakat bunu ilk etapta fark edemediğinizde kendinize öfke duymamanız gerektiğini hatırlatmak isterim çünkü; "Gaslighting'in etkisini fark etmek kolay değildir, manipülatörler genellikle çok ustaca davranır. Ancak duygularınızın sıklıkla sorgulanması, bu manipülasyonun en belirgin işaretlerinden biridir." Gerçekliğinizden ve hislerinizden şüphe etmeye başladığınız an, kendinize bir durup şu soruyu sorun: Bu düşünce bana mı ait, yoksa başkası mı bana bunu empoze ediyor? Sınırlarınızı belirlemek ve hislerinize güvenmek, bu tür manipülasyonların etkisini kırmak için en güçlü savunmalardır.
"Unutmayın, manipülasyonla başa çıkmanın en önemli yolu kendinize olan güveninizi kaybetmemektir. Algılarınızın ve hislerinizin geçerli olduğunu kabul edin ve sağlıklı sınırlar koymaktan çekinmeyin.
İlişkilerde Gizli Tehlike “Duygusal Manipülasyon”
Duygusal manipülasyon ise ikili ilişkilerde günümüzde sık karşılaştığımız durumlardan birisi haline gelmiştir. Bir kişinin, diğerinin duygusal zayıflıklarını veya ilişkide gösterdiği hassasiyeti kullanarak onu suçluluk, korku, bağlılık veya güvensizlik gibi duygulara temas etmesini sağlayarak kendi amaçlarını gerçekleştirmiş olurlar. Manipülasyonu tercih eden kişilerde genellikle; Kontrol sağlama, kendi ihtiyaçlarını ön planda tutma isteği ve güç dengelerini değiştirme amacı taşır. Duygusal manipülasyonun kök unsuru arasında pasif-agresif davranışlar, suçluluk yüklemek ve yoğun şekilde yıkıcı eleştiri yer alır. Bu tür manipülasyon, manipülatif kişinin ilişkiyi yönlendirmesine olanak tanırken, manipüle edilen kişinin özgüvenini ve duygusal-mental dayanıklılığı zayıflatabilir.
İlişkilerde Manipülasyonu Nasıl Fark Edebiliriz?
Manipülatör (manipülasyonu gerçekleştiren kişi) duygusal sorumluluğu almaktan kaçınan kişilerdir diyebiliriz. Bu durumun yaşanması ilişkideki problemlerin temelinde karşısındaki kişiden kaynaklı olduğuna inandırmaya çabalar, karşısındaki kişiyi suçlu hissettirmek ve kişiye gerçekliği sorgulatmak (gashlighting) ve bir diğer önemli unsur ‘kurban rolü oynamak' tır. Peki kurban rolünde olduğunu nasıl anlayabiliriz?
Suçluluk Yükleme
''Eğer beni gerçekten sevseydin, beni bu kadar üzmezdin.''
Kişi burada kendi hatalarını veya sorumluluklarını kabul etmek yerine, karşısındaki kişiyi suçlu hissettirmeye çalışır. Manipülatif kişi kendi mağduriyetini ön plana çıkararak başkalarının suçluluk, şefkat veya sorumluluk duygularını tetiklemeye çalışır.
İlişkiye Bağlılık Üzerinden Baskı Kurma
''Ben senin için her şeyimi feda ettim ama sen beni umursamıyorsun.''
Kurban rolünde kalarak karşısındaki kişiyi fedakârlık yapmaya zorlar.
Kendini Acındırma
''Hayatımda birçok sorunla uğraşıyorum hayatım zaten çok zor geçiyor bir de bu süreçte seninle uğraşmak zorunda kalıyorum.''
Kendini zor durumda göstermeye çalışarak empati ve destek görmeyi amaçlar sizin hayatınızda yaşadığınız zor anların ve duygular ile ilgilenmez, Ben-merkezci tutumu benimser.
Sevgi Maskesinin Ardındaki Tehlike
Bu tür manipülatif davranışlar, duygusal enerjinizi tüketebilir ve kendinizi sürekli suçlu hissederken hatta karşınızdaki manipülatör kişiden özür dilerken bulabilmek mümkün, bazı anlarda ise kendinizi yetersiz hissetme düşüncesi ile baş başa kalabilirsiniz. Duygusal Manipülasyonu fark etmek, sağlıklı ve işlevsel sınırlar koyabilmek için kritik bir adımdır. Detaylı bilgi için psikolog randevusu alarak bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Psikolog Gamze Toprak
